ONKOLOJİ VE RADYOTERAPİ TERİMLER SÖZLÜĞÜ
| M component (spike) | tek klon artışı |
| M-VAC therapy | (f, onk) bir kombine kemoterapi rejimi |
| MACOP-B chemotherapy | (f, onk) non-hodgkin lenfomalarda kullanılan bir kombine kemoterapi rejimi |
| macro- | önek; büyük, büyümüş, iri |
| macroadenomas | (onk) makroadenomlar |
| macrocephaly | makrosefali |
| macroglobulinemia | (onk) ağırzincir (IgM) artış hastalığı |
| macroglossia | büyük dil |
| macrophage | makrofaj; büyük mononükleer fagosit, histiyosit |
| macula | leke, nokta |
| macular degeneration | maküler dejenerasyon |
| maculopathy due to irradiation | (rt) ışınlama sonucu gelişen makülopati |
| magnetic | (fiz) manyetik, |
| magnetic field | (fiz) manyetik alan, |
| magnetik resonance imaging, MRI | (r) manyetik rezonans görüntülemesi |
| magnetron | (rt) lineer hızlandırıcılarda katoddan fırlatılan elekronu hızlandırmak için radar dalgası üreten cihaz |
| mal | hatalı emilim |
| malar | elmacık kemiği |
| malaria | sıtma |
| malformation | malformasyon; kusurlu teşekkül |
| malignancy | habaset, habis, habis tümör |
| malignant | malign; habis, kötü huylu, |
| malignant fibrous histiocytoma | (onk, pat) habis bir yumuşak doku tümörü, |
| malignant hypercalcaemia | (onk, pat) habis melanom, |
| malignant mixed müllerian tumor | (onk, pat) habis , karışık, mülleriyan tümör |
| malignant mixed tumours of salivary gland | (onk, pat) habis karışık tükürük bezi tümörleri, |
| malignant neoplasm | (onk, pat) habis periferik sinir kılıfı tümörleri, |
| malignant rhabdoid tumor | (onk, pat) habis bir yumuşak doku (kas) tümörü, |
| malignant schwannoma | (onk, pat) habis sinir kılıfı tümörü |
| malleus | (anat) ortakulaktaki çekiç kemiği |
| malnutrition | beslenme bozukluğu |
| malposition | malpozisyon |
| malpractice | (tıb) hatalı hekimlik sanatı veya uygulama |
| MALT lymphoma | (onk) MALT lenfoması; Özellikle mide de görülen bir lenfoma tipi |
| mammalgia | meme ağrısı |
| mammalian cell cycle | memeli hücre siklüsü, |
| mammalian cells | memeli hücresi sağkalımı |
| mammarial | mamaryal; memeliye ait |
| mammary duct ectasia | meme-süt kanalı genişlemesi |
| mammary lymph nodes | sternumun her iki tarafında bulunan ve memenin mediyal lenf yollarının döküldüğü lenf bezleri grubu |
| mammo- | önek; meme |
| mammography | (r) mamografi; memenin direkt grafisi |
| Manchester interstitial/intracavitary brachytherapy system | (rt) Manchester brakiterapi sistemi ve ekolü |
| mandible | (anat) mandibula; alt çene kemiği |
| mandibular nerve | (anat) mandibüler sinir |
| mandibulectomy | (c) alt çene kemiğinin cerahi yolla çıkarılması |
| mandibulotomy | (c) mandibulotomi; mandibulanın kesilmesi |
| mantle cell lymphoma | (onk, pat) mantle hücreli lenfoma |
| mantle field irradiation | (rt) Hodgkin veya lenfomalarda uygulanan kolsuz manto şeklinde ışın alanı |
| marker | tümör işaretleyicisi, belirteç |
| marrow | ilik |
| mass | kitle |
| massive | massif; kitlesel |
| mastectomy | (c) mastektomi; memenin cerahi olarak çıkartılması |
| mastitis, plasma cell | (pat) memenin plazma hücreli mastitisi |
| mastoid | (anat) mastoid; mastoid kemiğine ait |
| mastoidectomy | (c) mastoid kemiğinin cerrahi yolla çıkarılması |
| maternal | anneliğe ait |
| maternity | analık |
| matter | madde |
| mature | olgun |
| maxilla | (anat) üst çene kemiği |
| maxillary antrum | (anat) maksiller antrum |
| maxillary sinus | (anat) maksiller sinüs, |
| maxillary sinus carcinoma | (onk) maksiller sinüs karsinomuy |
| maxillectomy | (c) maksillektomi; üst çene kemiğinin cerahi yolla çıkartılması |
| maximum | maksimum; en çok |
| MDR1 gene | MDR1 geni; direnç geni |
| mean | ortalama gradiyent |
| MeCCNU | (f, onk) bir kemoterapötik ajan (ilaç) |
| mechanism of action | etki mekanizması, etki yolu |
| mechlorethamine | (f, onk) nitrojen mustard; bir kemoterapötik ajan (alkilleyici bir stostatik) |
| median | medyan; orta, orta değer |
| mediastinal | (r) mediyastinal ışınlama, |
| mediastinal large B-cell lymphoma | (onk, pat) mediyastinal büyük B-hücreli lenfoma, |
| mediastinal lymph nodes | (anat) mediyastinal lenf bezleri, |
| mediastinal neoplasms/tumors | mediyasten neoplazmaları/tümörleri |
| mediastinitis | mediyasten iltihabı |
| mediastinoscopy | mediyastenin skopik olarak incelenmesi |
| mediastinotomy | (c) mediyastenin cerahi olarak açılması |
| mediastinum | (anat) mediyasten |
| mediate | hücre aracılığıyla |
| medical | tıbbi bakım |
| medicine | ilaç, tıp ilmi |
| meditation | meditasyon |
| medroxyprogesterone acetate | (f) medroksiprogesteron asetat; anabolizan |
| medulla | (anat) ilik, |
| medullary carcinoma of thyroid | (onk, pat) tiroid bezinin medüller kanseri |
| medulloblastoma | (onk, pat) medülloblastom; habis bir beyin tümörü |
| mega- | önek; büyük |
| megakaryocytes | megakaryositler |
| megalo- | önek; büyük, aşırı derecede büyük |
| megalomania | megalomani; büyüklük kuruntusu |
| megavitamin therapy | çok yüksek doz vitamin verilerek yapılan tedavi |
| megavoltage beams | (rt) megavoltaj potansiyel farkında üretilen X-ışınları |
| megavoltage equipment | (rt) yüksek voltajda çalışan cihaz |
| megestrol acetate | (f) megestrol asetat; bir progestron türevi |
| Meibomian gland carcinoma | (onk, pat) gözdeki Meibom bezlerinden kaynaklanan kanser |
| Meigs syndrome | (onk) Meigs sendromu; over fibroması, asid, plevral efüzyonla kendini gösteren bir sendrom |
| melanin | melanin |
| melanoblast | melanoblast; melanositleri doğuran hücre |
| melanocyte | melanosit; melanin içeren hücre |
| melanoma | (onk, pat) melanom; derinin melonosit hücrelerinden kaynaklanan habis bir tümörü, |
| melanoma-associated antigen | (onk, pat) habis (malign) melanom |
| melanosis | göz melanozisi |
| melena | melena |
| melphalan (alkeran) | (f, onk) melfalan; bir kemoterapötik ajan (bir alkilleyici sitostatik) |
| membrane | (ef) membran potansiyeli, transmembran potansiyeli |
| memory | hatırlama problemleri |
| men | erkek (cinsiyet) |
| MEN (Multiple Endocrine Neoplasia Syndromes, type 1) | (onk) tip 1 mültipl endokrin tümör sendromu |
| MEN (Multible Endocrine Neoplasia Syndromes, type 2) | (onk) tip 2 mültipl endokrin tümör sendromu |
| menarch | menarş, ilk adet |
| meningeal | meninjiyal hastalık, |
| meningeal leukemia | (onk) meninjiyal lösemi, |
| meningeal sarcoma | (onk) meninjiyal sarkom |
| meningioma | (onk, pat) meninjiyom; bir çeşit merkezi sinir sistemi tümörü |
| meningitis | (onk, pat) meninkslerin yoğun bir şekilde kanserle tutulumu |
| meningocele | meningosel |
| meningomyelocele | meningomiyelosel |
| meno- | önek; ay hali ile ilgili |
| menolipsis | kadında menstruasyonun kesilmesi |
| menopause | menopoz; kadında, genellikle 46-50 yaşlar arasında menstruasyonun kesilmesi; |
| menostasis | kadında menstruasyonun kesilmesi, menopoz |
| menses | ay hali, aybaşı, kadınların genital traktüsten aylık kanaması; bkz |
| menstrual | ay hali kanaması; kadında, üretken çağ boyunca ve gebelik dönemleri dışında, yaklaşık her dört haftada bir, birkaç gün süren periyodik, fizyolojik uterus kanaması |
| menstruation | |
| mental | akılsal durum değişiklikleri |
| mentum | (anat) çene |
| meperidine | (f) meperidin; bir opioid (morfin) derivesi |
| mercury | cıva |
| Merkel cell carcinoma | (onk, pat) cildin Merkel hücreli cilt karsinomu |
| mesenchymal | (onk, pat) mezenkimal kondrosarkom; habis bir kıkırdak doku tümörü, |
| mesenchymal tumors | mezenkimal tümörler |
| mesenchymoma, malignant | (onk, pat) habis mezenkimoma |
| mesenteric | (anat) mezanter arteri |
| mesna | (f, onk) mesna; oksazofosforin grubu sitostatiklerin yaptığı ürolojik yan etkileri gideren üroprotektör ajan |
| mesodermal | (onk, pat) endometriyumun mezodermal tümörü |
| mesonephroid tumors | (onk, pat) mezonefroid tümörler |
| mesothelioma | (onk, pat) mezotelyoma; akciğer, abdomen veya perikardı saran zardan kaynaklanan bir tümör |
| mesothelium | (anat) mezotelyum; mezotel |
| Messenger ribonucleic acid, mRNA | haberci RNA, mRNA |
| meta- | önek; değişmiş |
| metaanalysis | metaanaliz |
| metabolic | metabolik terapiler |
| metabolism | metabolizma |
| metaplasia | metastatik hastalık |
| metastasis | metastaz; kanserin yayılması |
| metatarsus | (anat) ayak tarağı |
| methadone | (f) metadon; bir opoid (morfin) türevi |
| methoclopramide | (f) metoklopramid; bir antiemetik (kusma önleyicisi) ilaç |
| methotrexate | (f, onk) metotreksat; bir kemoterapötik ajan (antimetabolit sitostatiği) |
| methotrimeprazine | (f) metotrimeprazin; bir fenotiazin derivesi |
| Methyl chlorethyl-cyclohexyl-nitrosourea, methyl-CCNU, (semustine) | (f, onk) bir kemoterapötik ajan (ilaç) |
| methylphenidate | (f) metilfenidat; bir merkezi sinir sistemi uyarıcısı |
| metronidazole | (f) metronidazol |
| MI | bkz myocardial infarction |
| micro-, micr- | mikro-, küçük; herhangi bir ölçü biriminin milyonda birini anlatmak üzere birim sözcüğünün başına gelen önek |
| microadenoma | mikroadenom; hipofiz bezinde bir cm. den küçük adenom |
| microalbuminuria | mikroalbüminüri |
| microanalysis | mikroanaliz; çok küçük miktarda materyel ile yapılan tahlil |
| microangiopathy | mikroanjiyopati; kapiller damar hastalığı |
| microcalcification | mikrokalsifikasyon |
| microcephaly | mikrosefali; baş ve beynin anormal derecede küçük olması hali |
| microcoria | mikrokori; küçük pupilla |
| microcurie | (nt, rt) mikroküri; bir küri in milyonda biri |
| microcyte | mikrosit; çapı 5 mikron veya daha küçük eritrosit |
| microdactylia | mikrodaktili; el ve ayak parmaklarının anormal derecede küçük olması hali |
| microinvasive carcinoma | (pat) mikroinvazyon gösteren karsinom |
| microneurosurgery | (c) mikrocerrahi |
| microorganism | mikroorganizma; bakteriler, spriller, riketsiyalar, virüsler, mantarlar ve mikroparazitler gibi ancak mikroskopla görülebilecek canlı organizmalar |
| microscope | mikroskop |
| microsecond | mikrosaniye; saniyenin milyonda biri |
| microsurgery | (c) mikrocerrahi; özel mikroskoplar kullanılarak yapılan cerrahi girişim |
| microwave | (fiz) mikrodalga; bin ile otuz bin megahertz arasında titreşimi olan elektromanyetik dalga, uzunluğu bir milimetreden bir metreye kadar değişebilen elektromagnetik dalga |
| microwave applicator, for hyperthermia | hipertermi tedavisi için mikrodalga (ısı) aplikatörleri |
| micturation | miksiyon; idrar çıkarma, işeme |
| mid- | önek; orta, ortadaki |
| midbrain tumors | ortabeyin tümörleri |
| middle | orta kulak tümörleri |
| midjugular lymph nodes | (anat) orta boyun ön lenfatik zincirde bulunan lenf bezleri |
| midsternum | sternum ortası |
| migraine | migren; yarım başağrısı |
| migration | migrasyon; göç, yerdeğiştirim |
| millicurie, mCi | (nt, rt) miliküri; bir kürinin binde biri |
| millisecond | milisaniye; saniyenin binde biri |
| millivolt | (fiz) milivolt; volt n binde biri |
| mineral oils | mineral yağlar |
| mini- | önek; kısa, küçük |
| minimum | (rt) minimum tümör dozu |
| mirtazapine | (f) mirtazapin; yeni kuşak bir antidepresan |
| mis- | önek; yanlış, kötü, hatalı |
| misadministration | (onk, rt) hatalı ilaç veya radyoterapi uygulama |
| misonidazole | (f) mizonidazol |
| mithracin (plicamycin) | (f, onk) mitrasin; bir akilleyici sitostatik |
| mithramycin | (f, onk) mitramisin; bir alkilleyici sitostatik |
| mitochondrium | mitokondriyum |
| mitomycin C | (f, onk) mitomisin C; bir kemoterapötik ajan (alkilleyici sitostatik) |
| mitosis | mitoz |
| mitotic index | (onk) mitotik indeks |
| mitoxantrone | (f, onk) mitoksantron; bir antibiyotik grubu sitostatik |
| mitral atresia | mitral atrezi |
| mitral incompetence | mitral yetersizliği |
| mitral insufficiency | mitral yetersizliği |
| mitral stenosis | mitral stenozu; mitral darlığı |
| mitral valve replacement | mitral kapağı replasmanı |
| mixed mesodermal tumor of ovary | (onk, pat) overin miks mezodermal tümörü |
| mixed müllerian tumor of endometrium/ovary/salivary gland | (onk, pat) endometriyum/over/tükürük bezinin miks mülleriyan tümörü |
| mixed tumors | birden fazla histoloji içeren tümörler |
| MLL gene | MLL geni, lökomojenik translokasyon geni |
| model | moderatör; ikiden fazla konuşmacının katıldığı bilimsel toplantıda konuşmaların düzenli bir şekilde gidişini sağlıyan toplantı yöneticisi |
| modification | modifikasyon; değiştrim |
| modulators, biologic | biyolojik modülatörler |
| Mohs technique, micrographic surgery | (c) deri tümörlerinin tedavisinde kullanılan bir cerrahi teknik |
| molar | azı dişi |
| mold therapy | (rt) bir çeşit brakiterapi; kalıp üzerine radyoaktif madde konarak yapılan tedavi |
| mole | molekül |
| molecular biology | moleküler biyoloji |
| molecular genetic | (g) moleküler genetik |
| moniliasis, oral cavity radiotherapy | oral kavite ışınlaması sırasında görülen mantar infeksiyonu |
| monitor unit | (rt) monitör ünitesi |
| monitoring | monitörde izleme, gözleme |
| mono- | önek; tek, bir |
| monoamine oxidase inhibitors | (f) monoaminoksidaz inhibitörleri; bir antidepresan ilaç grubu |
| monochromatic | tek renkli |
| monoclonal antibodies | monklonal antikorlar; bir tür klona yönelik geliştirilen antikorlar |
| monoclonal gammopaty | monoklonal gamopati; bir tür antikor klonunun çoğaldığı durum, hastalık |
| monocytosis | monositoz; kanda monositlerin artışı |
| MOPP chemotherapy | (f, onk) Hodgkin hastalığında kullanılan bir kombine kemoterapi rejimi |
| MOPP-ABVD chemotherapy | (f, onk) Hodgkin hastalığında kullanılan bir kombine kemoterapi rejimi |
| morbidity | morbidite, 1. Hasta bulunma hali, 2. Belirli bir toplum kesiminde bir hastalığın sıklık oranı |
| morphea basal cell carcinoma | (onk, pat) bir bazal hücreli karsinom tipi |
| morphine | (f) morfin, opoidlerin prototipi |
| morpho- | önek; şekil, biçim |
| morphology | morfoloji |
| mortality | mortalite; ölüm oranı; belirli bir toplum kesiminde belirli bir zaman diliminde ölümlerin bütün popülasyona oranı, |
| mortality rate | mortalite (ölüm) oranı; belirli bir hastalıktan ölenlerin tüm hastalığa yakalanmış olanlara oranı |
| motor neurone disease | motor-nöron hastalığı, |
| motor neurone weakness | (anat) ağız, |
| mouth hygiene | ağız yıkama |
| MRI, magnetik resonanse imagining | (r) manyetik rezonans görüntüleme işlemi |
| mRNA, messenger ribonucleic acid | haberci RNA, mRNA |
| MTX | (f, onk) bkz methotrexate |
| mucin gland | (anat) müsin salgılayan bez |
| mucinous carcinoma | (onk, pat) müsinöz karsinom |
| mucinous invasive tumors, ovarian | (onk, pat) over kaynaklı invaziv müsinöz tümörler |
| mucocele | (pat) mukosel |
| mucoepidermoid carcinoma/cancer | (onk, pat) mukoepidermoid kanser |
| mucopolysaccharides | mukopolisakkaridler |
| mucosa | (anat) mukoza; bazı iç organların iç yüzünü kaplayan tabaka |
| mucositis | (onk, rt) mukozit; mukozanın radyasyon, kemoterapi veya diğer ajanlarla hasara uğratılması sonucu gelişen yangısal reaksiyonu ve mukoza iltihabı |
| mucous gland carcinomas/tumors | (onk, pat) müköz bez kanserleri/tümörleri |
| mucous membrane | (rt) radyoterapi sonrası gelişen müköz membran reaksiyonu |
| mucus | sümük, balgam gibi |
| multi-, multus | önek; çok- |
| multidrug resistance | (f, onk) birçok ilaca karşı direnç gelişimi |
| multidrug resistance protein, MRP | multidrag direnç proteini; birden fazla ilaca gelişen direnç protein geni |
| multifocal | çok odaklı |
| multiform | çok şekilli, çok biçimli |
| multigravida | mültigravid; iki veya daha fazla defa gebe olan kadın |
| multileaf collimator | (rt) çok yapraklı kolimatör |
| multimodal therapy | multimodal (birden fazla tedavi yöntemlerini içeren) tedavi |
| multipara | mültipar; birden fazla doğum yapmış kadın |
| multiple myeloma | (onk, pat) mültipl miyelom; bir plazma hücre kanseri, |
| multiple nevoid basal cell carcinoma syndrome (Gorlin syndrome) | (onk, pat) mültipl nevoid bazal hücreli karsinom sendromu, |
| multiple, multiplex | (onk) mültipl endokrin neoplazi sendromu; birden fazla endokrin tümörü içeren klinik tablo, |
| mural | müral trombüs; genellikle kalp boşluklarından biri içinde duvara yapışık bir haldeki trombüs |
| murmur | sufl; üfürüm |
| Murphy Staging System for Childhood Non- Hodgkin Lymphoma | (onk) Çocukluk çağı Hodking dışı lenfoma için Murphy Evreleme Sistemi |
| muscle | (anat) kas, adale, |
| muscularis propria | muskülaris propiya; mukozanın altındaki tabaka |
| musculoskeletal disorders | kas-iskelet sistemi hastalıkları |
| musculoskeletal system | kas-iskelet sistemi |
| Musculoskeletal Tumor Society Staging System | (onk) Kas iskelet Tümörleri Cemiyeti Evreleme Sistemi |
| mustard gas | (f, onk) mustard gazı |
| mustine | bkz nitrogen mustard |
| mutagen | (g) mutajen; mutasyona yol açabilen kimyasal veya fiziksel etken |
| mutagenesis | (g) genetik mutasyona yol açma olayı |
| mutagenic | (g) mutajenik; genetik mutasyona yol açan |
| mutamycin | bkz mitomycin C |
| mutation | (g) mutasyon; gen değişimi |
| myalgia | kas ağrısı |
| myasthenia gravis | myastenia gravis; bir çizgili kas hastalığı |
| myasthenic syndrome | miyastenik sendrom |
| myc oncogene | myc onkojeni |
| mycetes | son ek; mantar |
| mycobacterial infections | mikobakteriyal infeksiyonlar |
| mycobacterium smegmatis | penis tümörü etyolojisinde rol oynayan bir tür mikroorganizma |
| mycosis | (onk, pat) cildin T-hücreli lenfoması |
| mycotic aneurysm | mikotik anevrizma |
| myelitis | (onk, rt) miyelit; medulla spinalisin hasarı veya iltihabı, |
| myelitis, radiation-induced | (rt) radyasyon sonucu gelien omurilik hasarı |
| myeloblastic leukemia | (onk) miyeloblastik lösemi |
| myelocytic leukemia | (onk) miyelositik lösemi |
| myelodysplastic syndromes | myelodisplastik sendromlar |
| myelofibrosis | Myelofibroz |
| myelography | (r) miyelografi |
| myeloid | miyeloid, |
| myeloid leukaemia | (onk) miyeloid lösemi |
| myeloma kidney | mültipl myelom hastalığının böbreği tutması |
| myeloma, multiple | (onk) mültipl myeloma, |
| myelomonocytic leukemia | (onk) miyelomonositik lösemi |
| myelopathy, radiation-induced | (rt) radyasyon sonucu olan omurilik hasarı |
| myelophthisic anemia | miyelofitizik anemi; kanserin kemik iliğini tutması nedeniyle gelişen anemi |
| myeloproliferative disorders | miyeloproliferatif hastalıklar |
| myelosuppression | miyelosüpresyon; kemik iliğinin çalışmasının engellenmesi |
| myelotomy | (c) miyelotomi; bir çeşit omurilik operasyonu |
| myleran | bkz busulphan |
| mylohyoid muscles | (anat) milohiyoid kasları |
| myo- | önek; adele, kas |
| myoblastoma | (onk, pat) miyoblastom; dil, larinks ve mesanede görülen yumuşak dokunun granüler hücre tümörü |
| myocardial disorders | miyokard hastalıkları |
| myocardial infarction | miyokard infarktüsü |
| myocardial ischemia | miyokardiyal işkemi |
| myocardial tumors | miyokard tümörleri |
| myocarditis | miyokard iltihabı |
| myocardium | (anat) kalp kası |
| myocutaneous flaps | miyokütanöz flepler |
| myocyte | Miyosit |
| myoepithelioma of salivary gland | (onk, pat) tükürük bezinin myoepitelyoması |
| myofibril | miyofibril; kas lifi |
| myofibroma | (onk, pat) miyofibrom |
| myofibrosis | Miyofibrozit |
| myoma | (onk) miyom, bir çeşit düz kas tümörü |
| myometrial invasion of endometrial carcinoma | (onk, pat) endometriyal karsinomun miyometriyum invazyonu |
| myometrium | (anat) miyometriyum; uterusun kas tabakası |
| myopathy | miyopati; bir çeşit kas hastalığı |
| myopia | miyop; uzağı iyi göremeyen kimse |
| myosin | miyozin; kas dokusu içinde bulunan ve aktin ile etkileşerek kasın kasılma ve gevşemesini sağlayan protein parçacığı |
| myositis ossificans | (pat) miyozitis ossifikan |
| myotonia | miyotoni; kasların kasılmış hali |
| myxosarcoma, of soft tissue | (onk, pat) yumuşak dokunun miksosarkomu |