Meme Kanseri Risk Faktörleri

Risk faktörleri; bu faktörleri taşıyan kişilerin taşımayanlara oranla meme kanserine daha fazla yakalanma olasılığı gösterdiği belirtilen faktörlerdir. Unutulmamalıdır ki; bu faktörleri taşıyan kişilerin mutlaka meme kanserine yakalanacağı söylenemez. Risk faktörleri olmayan kişiler de meme kanserine yakalanabilir. Fakat bu risk faktörlerinden bir veya birkaçı olan kişiler daha dikkatli olmalıdır.

Meme Kanseri Risk Faktörleri:

  • Cinsiyet: Kadın olmak meme kanseri için temel risk faktörüdür. Tüm meme kanseri vakalarının %1’den azı erkeklerde görülmektedir.

  • İleri yaş: Genç kadınlarda da görülebilmesine rağmen, meme kanseri vakalarının çoğunluğu 50 yaşından sonra görülür. Meme kanseri riski yaş ilerledikçe de artmaktadır.

Şekil 1: Meme Kanseri Risk Faktörleri

  • Geçirilmiş meme kanseri öyküsü: Daha önce meme kanseri geçirmiş olan kadınlarda ikinci bir meme kanseri oluşma riski daha yüksektir.

  • Ailede meme kanseri öyküsü: Öncelikle anne, kız kardeş ve kızından oluşan birinci derece akrabalarda meme kanseri öyküsü riski artırmaktadır.

  • Genetik mutasyonlar: Meme kanserlerinin yaklaşık %5-10 kadarı genetik mutasyonla yani kalıtsal geçişle alakalıdır. En çok bilinenler BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonlarıdır. Bu gen mutasyonları olan bir kişinin hayat boyu meme kanserine yakalanma riski %40-80’dir.

  • Erken adet görmek ve geç menapoza girmek: 12 yaşından önce adet görmek, 55 yaşından sonra menapoza girmek riski artırmaktadır. Bunun sebebi daha uzun süre östrojen ve progesteron hormonuna maruz kalmak olabilir.

  • Hiç doğum yapmamış veya geç doğum yapmış olmak: Çocuk doğurmak, vücudun adet döngüsünü ve hormon maruziyetini değiştireceği için meme kanseri için koruyucu faktörlerden biridir. Bu yüzden hiç doğum yapmamak veya 30 yaşından sonra doğum yapmanın meme kanseri riskini artırdığı bilinmektedir.

  • Doğum kontrol hapları: Araştırmalar 10 yıldan uzun süre kullananlarda meme kanseri riskinde biraz artış olduğunu göstermiştir. Ancak bıraktıktan sonra bu risk gerilemektedir.

  • Hormon replasman tedavisi: 5-10 yıldan uzun süre kullananlarda meme kanseri riskinin arttığı gözlenmiştir.

  • Sigara: Sigara kullanımı ile meme kanseri riskinde artış saptanmıştır.

  • Alkol alımı: Meme kanseri riski alınan alkol miktarı ile orantılı olarak artmaktadır.

  • Obezite: Özellikle menapoz sonrası kilolu olmak meme kanseri riskini artırmaktadır.

  • Yemek ve yaşam alışkanlıkları: Kilolu olmanın meme kanseri riskini arttırdığı bilinmektedir. Yağlı beslenmenin direk meme kanseri riski tartışmalı olsa da kilo alınmasına sebep olduğu ve birçok hastalığı tetiklediği bilinmektedir. Egzersizin ise meme kanseri riskini azalttığı bilinmektedir.

  • Radyasyon (ışın) tedavisi almış olmak: Daha önce göğüs/boyun bölgesine radyasyon almış olmak riski artırmaktadır.

  • Memede hücresel değişiklikler: Memede biyopsi sonucu elde edilen bazı sonuçlar, kötü huylu tümör olmamasına, ilerde meme kanseri riski açısından takip edilmelidir.